‘Yapay zekâdan kopya’nın tanığı da yapay zekâ
Bursa’da yaşayan 21 yaşındaki Abdullah Alpaslan, İstanbul Bilgi Üniversitesi 4’üncü sınıf öğrencisi. Geçtiğimiz sene bahar döneminde yapılan yüz yüze sınavda kopya çektiği iddiasıyla disiplin cezası aldı. Alpaslan’ın, aynı dersin daha sonra girdiği online sınavında da yapay zekâ aracı ChatGPT’yi kullanarak kopya çektiği iddia edildi.
1.5 YIL UZAKLAŞTIRMA
Disiplin cezası artan ve yaklaşık bir buçuk yıl okuldan uzaklaştırma cezası alan Alpaslan, konuyu önce mahkemeye taşıdı. Alpaslan itirazında, “Sınav kâğıdımı yapay zekâya gösterip ‘Bunu sen mi yazdın?’ diye sormuşlar, o da ‘Evet’ demiş. Yani kopya çektiğimi buna dayanarak kanıtladıklarını söylüyorlar” dedi. Mahkemenin yürütmeyi durdurma kararı vermesiyle okula yeniden devam edebileceğini düşünen ve yıllık eğitim ücretini peşin olarak yatıran Alpaslan, okulun mahkemeye yaptığı itirazın ardından eğitim sürecinin durdurulduğunu ve parasını geri alamayacağını öğrendi.
SOSYAL MEDYADAN DUYURDU
Maddi olarak zorlandığı bu süreci sosyal medya hesabında anlatan Alpaslan’ın paylaşımı milyonlarca kez görüntülendi ve binlerce yorum aldı. Paylaşımında, “Bu hem aileme hem de ülkeme bir not olarak belki de son mesajım olacak. Hayatıma son vermeyi düşünüyorum” diyen Alpaslan’ın bu sözleri sonrasında üniversite yönetimi harekete geçti.
OKUL: DİSİPLİN CEZASI SÜRÜYOR
İstanbul Bilgi Üniversitesi Rektör Vekili Prof. Dr. Ege Yazgan konuyla ilgili şunları söyledi: “Öğrencimiz zaten daha önce disiplin cezası almıştı. Ardından bir kopya olayı daha yaşanınca bir disiplin cezası daha aldı. Bu ceza alındıktan sonra, üç döneme kadar uzaklaştırma cezası verilebiliyor. Normalde uzaklaştırma cezası alındığında öğrenciler idare mahkemesine başvurabiliyor. Burada da öyle olmuş, öğrencimizin başvurusu üzerine idare mahkemesi yürütmeyi durdurma kararı vermiş. Biz de itiraz ettik ve yürütmeyi durdurma kalktı. Öğrenci, yürütmeyi durdurma kararının ardından okula dönmeye hak kazandığını zannederek ücretini yatırmış ancak biz mahkemeye itiraz ettiğimiz için bu işlem yapılamıyor. Çünkü disiplin cezası devam ediyor.
PARASI İADE EDİLECEK
Prosedürde öğrencinin cezası bitip okula döndüğü takdirde, cezalı olduğu dönemin ücretini de ödemesi gerektiği belirtiliyor. Öğrenci, parasını geri alamadığı için hem ailesiyle sorun yaşadığını hem de maddi olarak zorlandığını anlatan bir paylaşım yapmış. Biz de bunu görünce kendisini aradık. Psikolojik destek birimimiz de yardımcı olmak için iletişim kuruyor. Hafta başında öğrencinin yatırdığı paranın iadesini yapacağız.
BAŞKA ÜNİVERSİTEYE GİDEBİLİR
Bu bizim haksız yere aldığımız bir ücret değildi. Bunun yanı sıra ChatGPT gibi birçok yapay zekâ uygulaması sınavlarda tartışılan bir konu. Ancak bu hukuki bir karar, ayrıca öğrencinin bu kadar ağır ceza almasının sebebi daha önce de aynı disiplin suçunu işlemiş olması. Diğer yandan öğrenci eğer isterse öğrenim hayatına başka bir üniversitede de devam edebilir. Ancak bu üniversitelerin başvurularını açtığı eylül ayı döneminde ancak yapılabilir. Öğrencinin şu an devam eden disiplin cezası olduğu için üniversiteye kabul edilip edilmemesi de yine ilgili okulun iç yönetmelikleriyle ilgili bir durum. Fakat öğrenci, resmi olarak öğrenciliği devam etmesi nedeniyle aldığı uzaklaştırma cezası sona erdiğinde yeniden okulumuzda eğitimine devam edebilecek.”
BİZ DE DAVAYI CHATGPT’YE SORDUK
‘ADİL OLUN’
Konuyu yapay zekâ aracı ChatGPT’ye “Bir öğrenci sınav sırasında senin yanıtlarını kullandığı için üniversitesinden disiplin cezası aldı. Çünkü okulu sana ‘Bu soruları sen mi yanıtladın?’ diye sorduğunda sen ‘Evet’ cevabını verdin. Öğrenci bu konuyu mahkemeye taşıdı. Bu davayla ilgili ne düşünüyorsun?” şeklinde sorduk. ChatGPT şu cevabı verdi: “Bu durumda, yapay zekâ asistanın sorumluluğu ve öğrencinin eylemleri üzerindeki etkileri hukuki bir tartışma konusu olabilir. Yapay zekâ, sadece programlanan talimatları yerine getirebilir ve insanlar gibi etik bir yargıya sahip değildir. Ancak öğrencinin yapay zekâyı yanlış yönlendirmesi veya yanlış kullanması da dikkate alınmalıdır. Mahkeme, bu durumu tüm yönleriyle değerlendirerek adil bir karar vermelidir.”
HOCALAR NE DEDİ
ONLINE SINAV YAPILMAMALI
Yapay zekâ uygulamaları öğrenciler tarafından online sınavlarda da sıklıkça kullanılıyor. Yapay zekânın nasıl kullanılması gerektiğini uzmanlara sorduk.
* Prof. Dr. Selahattin Gelbal (Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Anabilim Dalı Öğretim Üyesi): ChatGPT kullanımıyla bir sınavın tamamlanması kopya olarak değerlendirilir. Eğer öğrencilerin bunu kullanarak kopya çekmesini istemiyorsak online sınav yapmamalıyız. Tek çözüm bu. Çünkü bu önlenebilecek bir şey değil. Diğer yandan yapay zekâ hayatımıza yeni girdiği için bunun kopya kabul edilmesine dair yönetmeliklerde bir bilgi yok.
SORULAR ZEKİCE HAZIRLANMALI
* Prof. Dr. Zülfikar Kaan Deniz (Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Anabilim Dalı Başkanı): Yapay zekâ hayatımıza girdi ve çok hızlı ilerliyor. Yapay zekâyla çok hızlı ve kolayca kopya çekilebilir. Ancak kopya yönteminin yapay zekâya sorularak tespit edilmesi çok makul değil. Bu noktada ChatGPT dahil olmak üzere diğer yapay zekâ araçlarına aynı sorunun yöneltilmesi gerekir. Akademisyenlerin de bunu süreçlerine dahil ederek hareket etmesi gerekiyor. Online sınavın pek geçerliliği yok. Pandemi döneminde mecburiyetten yaptık. Hocaların sorularını öğrencinin yapay zekâdan faydalanacağını kabul ederek çok zekice hazırlaması daha doğru olur.
YAPAY ZEKÂYA SORDUM
* Prof. Dr. Tolga Güyer (Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Bölümü Öğretim üyesi): ‘Sınavlarda ve projelerde öğrencilerin seni kullanmaması için ne önerirsin’ sorusunu geçtiğimiz günlerde yapay zekâya sordum. Önerilerinden biri, öğrencilerin kendi seçtiği bir konu özelinde proje hazırlaması oldu. Böyle olduğunda öğrencilerin yapay zekâ kullanımının azaldığını söyledi. Diğer önerisi ise yapay zekânın belli kısımlarda kullanılması için izin verilmesi oldu. Çünkü tamamen yasaklanması daha çok kullanılmasına zemin hazırlıyor olabilir. Ancak belli kısıtlamalarla bu süreç daha iyi ilerleyebilir.
